Film artystyczny „Akatyst – Totus Tuus”

Film artystyczny poświęcony Janowi Pawłowi II w ramach XX Dnia Papieskiego, który obchodzimy pod hasłem  „Totus Tuus!”.

Duchowość Karola Wojtyły była głęboko naznaczona pobożnością maryjną, dobitnie wyrażoną w Jego biskupiej dewizie „Totus Tuus”. Wezwanie to pochodzi z Traktatu o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny św. Ludwika Marii Grignion de Montfort: „Totus Tuus ego sum, et omnia mea Tua sunt. Accipio Te in mea omnia. Praebe mihi cor Tuum, Maria” – „Jestem cały Twój, a wszystko, co moje, do Ciebie należy. Przyjmuję Ciebie całym sobą. Daj mi Swoje serce, Maryjo”. Jak sam pisze Jan Paweł II: „Lektura tej książki była również dla mnie wielką pomocą w młodzieńczych latach, gdyż w niej «znalazłem odpowiedź na moje pytania» wywołane obawami, że kult Maryi może zyskać «w sposób przesadny pierwszeństwo przed nabożeństwem do samego Chrystusa» (Jan Paweł II, Dar i tajemnica, Kraków 1996, s. 29). Dzięki mądrości nauki św. Ludwika Marii zrozumiałem, że jeśli przeżywa się tajemnicę Maryi w Chrystusie, to takie niebezpieczeństwo nie istnieje. Mariologia świętego jest bowiem zakorzeniona «w tajemnicy trynitarnej oraz w prawdzie o Wcieleniu Słowa Bożego» (tamże, s. 30)”. (Jan Paweł II, List do rodzin Montfortańskich z 8 grudnia 2003 r.)

Scenariusz i muzyka „Akatystu – Totus Tuus” zostały oparte na starożytnej modlitwie Akatystu, pochodzącej z V-VI  wieku. Jest to utwór o charakterze litanijnym, sławiący przymioty Najświętszej Maryi Panny. Przetłumaczony na łacinę w VIII wieku  stał się inspiracją pobożności maryjnej średniowiecznej Europy. Także większość polskich tekstów literackich poświęconych Matce Bożej powstało z inspiracji jego finezyjnej, bogatej treściowo poetyki. Jednak w przeciwieństwie do nich Akatyst jest prawie zupełnie pozbawiony „pobożnej interesowności”, będąc „lawiną pełnych zachwytu komplementów”. Tak więc próżno w nim szukać charakterystycznej dla znanych modlitw maryjnych mentalności wyrażanej w prośbach „Módl się za nami”, „Ratuj nas” lub „Uproś nam”. Jego wymiar ideowy prowadzi modlącego się po drodze bezinteresownej kontemplacji zachwytu nad Człowieczeństwem, któremu w osobie Maryi zostało przywrócone pełne Podobieństwo Boże. Film „Akatyst – Totus tuus” jest próbą udramatyzowania paraliturgicznego tekstu. Zawarty w nim  trop dramaturgiczny (poszczególne części utworu rozpoczynają się Antyfonami odnoszącymi się do biblijnych scen z życia Maryi) został potraktowany jako porządkujący narrację podział na filmowe sceny. Film powstał  w poetyce „impresyjnej opowieści” jako ciąg niespiesznych, „uruchomionych obrazów” Agnieszki Jasińskiej, w które nieomal dosłownie „weszli” młodzi aktorzy Teatru Franciszka. Dzieło prezentuje życiowy dorobek artystyczny Malarki, interpretując sensy zawarte w Jej realizacjach w całkiem nowy, zaskakujący sposób. Pozostaje on jednak w zgodzie z podstawową ideą Jej obrazów, w których – jak mówi sama Autorka – „odbiorca ma szansę zetknięcia się ze Światłem, w którym spotyka się pierwiastek ludzki z boskim”.

Integralną częścią projektu jest muzyka Piotra Solorza, absolwenta Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia reinterpretująca tradycyjną melodię Akatystu oraz wzbogacająca ją o nowe kompozycje i aranżacje.

Młodzi członkowie Teatru Franciszka, oprócz wyzwań aktorsko-wokalnych (przed którymi dotąd już często stawali na scenie), tym razem musieli się zmierzyć z zupełnie nowymi zadaniami. Ze względu na czas  pandemii kilkumiesięczna praca zespołu nad projektem odbywała się zdalnie (podczas warsztatów i prób odbywających się on-line). Materiały audiowizualne w zdecydowanej większości zostały nagrane przez wykonawców samodzielne, w zaciszu własnych pokoi, stając się bazą filmowo-muzycznego „kolażu”.

Film „Akatyst – Totus Tuus” w symboliczny sposób kończy pięcioletnią działalność Teatru Franciszka  (nastawionego dotychczas na produkcję autorskich spektakli musicalowych). Filmowy projekt jest cezurą wprowadzającą Zespół w nowy obszar funkcjonowania – od teraz jako Studium Teatru Franciszka (formę pedagogicznego kursu zorientowanego na Teatr Chrześcijański, którego owocem będą m.in. coroczne „Spektakle Dyplomowe” studentów trzeciego roku).

Dramaturgia, reżyseria i animacje: Em Anonim

Muzyka, aranżacje i nagrania: Piotr Solorz

Obrazy, projekty plastyczne i animacje: Agnieszka Jasińska

Choreografia: Sara Solorz

Opieka merytoryczna: ks. dr Robert Kaczmarek

Współpraca realizacyjna: Mirela Gontarz, Małgorzata Krzeszowska, ks. Andrzej Suchoń

Teatr Franciszka – offowy teatr biblijny, działający pod auspicjami Katolickiej Fundacji Młodzi dla Młodych. Teatr w swoich projektach artystycznych (warsztaty, praca nad kolejnymi spektaklami, inscenizacje spektakli repertuarowych i dram biblijnych) łączył utalentowanych, od kilku lat doskonalących swój warsztat aktorsko-wokalny, amatorów z profesjonalistami. Początki Zespołu sięgają roku 2013 – jego aktualni członkowie w latach 2013-2015 występowali jako woluntariusze w megawidowiskach zrealizowanych w katowickim Spodku: „Franciszek – wezwanie z Asyżu”, „Exodus”i„Jonasz”. Geneza Teatru – i regularność jego działań (coroczne premiery) były związane od samego początku z październikowymi obchodami „Dnia Papieskiego”, organizowanymi przez Fundację Dzieło Nowego Tysiąclecia.

Opiekunem duchowym i współzałożycielem Grupy był ks. dr Robert Kaczmarek. Funkcje reżysera, dramaturga, pedagoga teatralnego i dyrektora artystycznego pełnił Mariusz Kozubek (drugi współzałożyciel zespołu). Kierownictwo muzyczne sprawował Piotr Solorz (równocześnie autor muzyki do wszystkich premier Teatru Franciszka i odtwórca głównych ról wokalno-dramatycznych). Za scenografię odpowiadała Agnieszka Jasińska.

Teatr Franciszka tworzyła młodzież w większości ukształtowana przez formację ruchu Światło–Życie.  Stąd w spektaklach Zespołu widoczna była  wrażliwość na przekaz biblijny, wspólnotowość działań i apostolski entuzjazm. TF był wspólnotą energetycznych, radosnych, odpowiedzialnie zaangażowanych w budowanie lepszego świata młodych ludzi.

Poetyka muzycznych spektakli biblijnych kształtowała unikatowy charakter Teatru. Imponująca  była skala realizacji corocznych scenicznych przedsięwzięć. Premiery Teatru Franciszka były pełnowymiarowymi, kilkuaktowymi musicalami granymi na profesjonalnych scenach, z muzyką wykonywaną niejednokrotnie na żywo. Spektaklami w pełni autorskimi (począwszy od scenariusza, muzyki i choreografii na scenografii, kostiumach i oświetleniu kończąc). W takiej formule zrealizowano pięć autorskich musicali, których premiery odbyły się na scenie katowickiego Pałacu Młodzieży: „Tobiasz (2016), „Ewangelia według… Kobiet” (2016), „Dawid” (2017), „Bezimienni” (2018) oraz „Józef Egipski”(2019). Zespół występował także kilkadziesiąt razy poza granicami samych Katowic.

Twórcy Filmu „Akatyst – Totus Tuus”.

Em Anonim – pseudonim artystyczny pod którym ukrywa się współtwórca dzieła, chcący zachować anonimowość (podobnie jak anonimowi byli twórcy ikon). Film „Akatyst – Totus Tuus” jest kolejną cezurą w jego długoletniej działalności zorientowanej na sztukę chrześcijańską. Wejściem w okres „Projektów – Misteriów”. Autor zajmuje się w swoim życiu zawodowym teatrem i literaturą. Jest aktorem i pedagogiem teatralnym. Jego wieloletnia praca w mediach chrześcijańskich przełożyła się na sprawność warsztatową umożliwiającą powstanie „Akatystu…” w technice multimedialnej. Doświadczenie teatralne, edukacyjne i producenckie dało mu zaś możliwość „zaprzęgnięcia” do pracy nad Projektem zawodowych (kompozytor, malarka) oraz nieprofesjonalnych (młodzież z Teatru Franciszka) twórców. W sytuacji, gdy wszystkie działania teatralne zostały zamrożone (czas pandemii) – zaproponował projekt „mimo wszystko”, realizowany w głównej mierze „zdalnie”. „Akatyst…” jest więc (oprócz jego podstawowego wymiaru ideowego) eksperymentem artystycznym. I kolejną próbą realizacji „misji” w warunkach totalnie niemożliwych (podobnie jak większość dotychczasowych, zakrojonych na gigantyczną skalę działań Twórcy).

Piotr Solorz – Kierownik muzyczny i trener wokalny Teatru Franciszka. Absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach (kierunek Edukacja Artystyczna w zakresie sztuki muzycznej) i Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia. Muzykoterapeuta, aktor, kompozytor, aranżer, wokalista, multiinstrumentalista, pedagog, instruktor muzyczny. Autor piosenek, kompozycji muzycznych, muzyki teatralnej. Współzałożyciel zespołu muzyczno-wokalnego „SoulCube”. Współpracował z Zespołami: „Tylko Ty”, „Chórem Kameralnym Akademii Muzycznej w Katowicach” i wrocławskim „Teatrem Forte”. Współtwórca spektakli  „Dawid i Goliat” oraz „Przypowieści o Dobroci” w Krakowskim Teatrze Biblijnym. Odtwórca głównej roli dramatyczno-wokalnej w megawidowisku „Jonasz” w katowickim Spodku (luty 2015).  Kompozytor muzyki i odtwórca głównych ról w spektaklach „Ewangelia według… Kobiet”,  „Dawid” i „Józef Egipski” (październik 2017). Twórca muzyki do musicalu „Bezimienni”.

Aktualnie związany z katowickim Teatrem Franciszka  i Krakowskim Teatrem Biblijnym. Od 2015 roku współtwórca „Misterium Męki Pańskiej” w Czerwińsku nad Wisłą.

Agnieszka Jasińska – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (kierunek malarstwo). Zajmuje się scenografią, malarstwem (w tym pisaniem ikon), a także ilustracją, grafiką i fotografią. Autorka scenografii i kostiumów do większości premier Teatru Franciszka: musicale „Ewangelia według… Kobiet”, „Dawid”, „Bezimienni” i „Józef Egipski”. Współpracowała także przy realizacji rekwizytów i kostiumów do musicalu„Tobiasz” w Teatrze Franciszka. Współtworzyła scenografię do opery W. A. Mozarta „Czarodziejski flet” wystawianej w Operze Bytomskiej i Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (w ramach projektu „Opera Factory” organizowanego przez „Instytucję Kultury – Katowice Miasto Ogrodów”). Współpracowała ze Szkołą Aktorską Teatru Śląskiego. Autorka elementów dekoracyjnych do „Orszaku Trzech Króli” w Katowicach. Swoje malarstwo prezentuje na indywidualnych wystawach. Jak sama mówi: „Odbiorca poprzez kontakt z moją sztuką ma szansę zetknięcia się ze Światłem, gdzie spotyka się pierwiastek ludzki z boskim”.

ks. dr Robert Kaczmarek – współzałożyciel i opiekun duchowy Teatru Franciszka, wizytator katechetyczny w Archidiecezji Katowickiej, pedagog, katecheta w VIII LO im. M. Skłodowskiej-Curie w Katowicach, wykładowca w Wyższym Seminarium Ojców Franciszkanów w Katowicach oraz na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego, członek EUFRES (Europejskiego Forum do spraw nauczania religii w szkołach), ambasador Międzynarodowej Sieci Pedagogicznej PILGRIM, koordynator Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia w Archidiecezji Katowickiej, organizator obchodów Dnia Papieskiego na Śląsku, pomysłodawca i współtwórca megawidowisk o charakterze religijnym w katowickim Spodku organizowanych z okazji Dnia Papieskiego, Przewodniczący Kapituły Funduszu Stypendialnego im. bł. ks. Emila Szramka, członek Zarządu Katolickiej Fundacji Młodzi dla Młodych, Prezes Fundacji Arcybiskupa Katowickiego na rzecz rozwoju Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego.